Khớp cắn ngược là một dạng sai lệch khớp cắn khá nghiêm trọng, không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt mà còn gây nhiều bất tiện trong ăn uống và vệ sinh răng miệng hàng ngày. Bài viết sau đây, Nha Khoa Orion sẽ cung cấp cho bạn thông tin tổng quan về tình trạng khớp cắn ngược, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả.
Khớp cắn ngược là gì?
Khớp cắn ngược (hay còn gọi là răng móm) là tình trạng hàm dưới phát triển nhô ra ngoài quá mức so với hàm trên, khiến khớp cắn không cân đối. Trong nha khoa, tình trạng này được phân loại là khớp cắn ngược loại 3.
Ở mức độ nhẹ, khớp cắn ngược có thể không có dấu hiệu rõ ràng nhưng khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng, nó không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt mà còn tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe răng miệng.
Khớp cắn ngược hay còn gọi là răng món
Các loại khớp cắn ngược
Khớp cắn ngược thường được chia thành 02 dạng chính, tùy thuộc vào nguyên nhân: do răng hoặc do xương, cụ thể như sau:
Khớp cắn ngược do răng
Tình trạng này xảy ra khi các răng cửa hàm dưới nhô ra, che phủ một phần hoặc toàn bộ răng cửa hàm trên. Nếu không được can thiệp sớm, xương hàm trên có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến khuôn mặt trông lõm hay còn gọi là mặt gãy.
Khớp cắn ngược do xương
Khớp cắn ngược do xương xảy ra khi xương hàm trên phát triển kém, hàm dưới phát triển quá mức hoặc cả hai. Điều này khiến răng cửa hàm trên luôn nằm phía trong so với răng cửa hàm dưới. Nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này là do dị tật khe hở vòm miệng.
Khớp cắn ngược có thể chia thành 2 loại chính theo nguyên nhân: do răng và do xương
Dấu hiệu nhận biết khớp cắn ngược
Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết tình trạng khớp cắn ngược:
- Hàm dưới nhô ra, răng chạm hoặc tạo áp lực lên răng hàm trên.
- Răng hàm dưới mọc chìa ra trước, trong khi răng hàm trên lùi vào trong, khiến hai hàm không khớp với nhau.
- So với răng hàm trên, kích thước răng hàm dưới thường nhỏ hơn.
- Khi nhìn nghiêng, cằm nhô ra trước nhiều hơn so với bình thường.
Nhận biết sớm tình trạng khớp cắn ngược giúp điều trị hiệu quả hơn
Nguyên nhân gây khớp cắn ngược
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng khớp cắn ngược có thể kể đến như:
Do di truyền
Sự phát triển của xương hàm và thứ tự mọc răng chịu ảnh hưởng lớn từ yếu tố di truyền. Vì vậy, trẻ có thể thừa hưởng những đặc điểm sai lệch từ bố mẹ hoặc người thân. Chẳng hạn như răng mọc lệch, hàm trên ngắn hơn hoặc hàm dưới phát triển nhanh hơn. Điều này dẫn đến tình trạng khớp cắn ngược ở trẻ nhỏ.
Bên cạnh đó, một số hội chứng di truyền hiếm gặp cũng có thể gây ra tình trạng sai lệch khớp cắn, như hội chứng Rabson-Mendenhall, Binder nặng, Treacher Collins, to đầu chi,...
Do thói quen xấu
Một số thói quen từ nhỏ có thể làm tăng nguy cơ trẻ bị khớp cắn ngược:
- Mút ngón tay cái thường xuyên.
- Dùng lưỡi đẩy răng vào phía trong.
- Sử dụng núm vú giả khi trẻ đã trên 3 tuổi.
- Cho trẻ bú bình quá lâu, sau khi đã qua giai đoạn sơ sinh.
Do môi trường
Môi trường và thói quen từ khi còn nhỏ có thể làm tình trạng khớp cắn ngược trở nên nghiêm trọng hơn. Ví dụ, trẻ bị tắc nghẽn đường hô hấp do viêm VA hoặc các vấn đề liên quan khác thường phải thở bằng miệng thay vì thở mũi. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của xương hàm.
Bên cạnh đó, nếu lưỡi không đặt đúng vị trí hoặc trẻ có thói quen đẩy lưỡi ra phía trước, hàm dưới có thể phát triển nhanh hơn hàm trên, góp phần hình thành khớp cắn ngược.
Do chấn thương
Những chấn thương mạnh ở vùng mặt, nếu không được xử lý và kiểm soát đúng cách, có thể gây gãy xương hàm. Dẫn đến sai lệch trong quá trình mọc răng vĩnh viễn cũng như trục hàm. Những bất thường này làm tăng nguy cơ hình thành khớp cắn ngược.
Do khối u
Sự xuất hiện của các khối u trên xương hàm hoặc trong khoang miệng có thể khiến hàm nhô ra. Từ đó dẫn đến tình trạng khớp cắn ngược nặng.
Khớp cắn ngược có thể do nhiều nguyên nhân liên quan đến di truyền, thói quen,..
Khớp cắn ngược có nguy hiểm không?
Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, tình trạng khớp cắn ngược có thể gây ra những hậu quả khó lường:
Ảnh hưởng đến thẩm mỹ
Người bị khớp cắn ngược thường có khuôn mặt mất cân đối do phần cằm nhô ra phía trước, tạo cảm giác mặt bị gãy và dài hơn bình thường. Điều này khiến người bệnh cảm thấy tự ti, ngại giao tiếp.
Ảnh hưởng đến ăn nhai
Quá trình ăn nhai diễn ra hiệu quả khi răng mọc đúng vị trí và hai hàm khớp cắn chuẩn. Khi khớp cắn bị sai lệch, việc nhai nuốt thức ăn sẽ gặp nhiều khó khăn. Nếu tình trạng răng móm kéo dài, răng và hàm phải hoạt động quá mức. Dẫn đến thức ăn không được nghiền nát hoàn toàn trước khi xuống dạ dày. Điều này dễ gây ra các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như viêm dạ dày hay viêm đại tràng.
Ảnh hưởng khớp thái dương
Khớp cắn ngược có thể tác động xấu đến khớp nối giữa hàm trên và hàm dưới cùng các mô xung quanh. Hậu quả là xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, đau tai, thậm chí đau toàn bộ vùng mặt.
Dễ mắc các bệnh răng miệng
Khớp cắn ngược tạo ra những khe hở khó vệ sinh, là nơi vi khuẩn dễ trú ngụ. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, dẫn đến các vấn đề như sâu răng, viêm nướu, thậm chí gây mòn răng hoặc nứt răng theo thời gian.
Dễ gặp các vấn đề về hô hấp
Trong những trường hợp khớp cắn ngược nặng, trẻ hoặc người lớn có thể gặp các rối loạn hô hấp khi ngủ, như thở khó khăn, thở bằng miệng hoặc thậm chí ngưng thở tạm thời. Người bệnh cũng thường ngáy nhiều hơn. Nguyên nhân chính là do hàm trên phát triển không đầy đủ, khiến đường hô hấp bị thu hẹp.
Khớp cắn ngược gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và khả năng ăn nhai
Cách điều trị khớp cắn ngược
Tùy vào mức độ khớp cắn ngược và khả năng tài chính, mỗi người sẽ có lựa chọn điều trị phù hợp. Một số phương pháp phổ biến hiện nay bao gồm phẫu thuật chỉnh hàm, bọc răng sứ hoặc niềng răng.
Bọc răng sứ
Không phải mọi trường hợp khớp cắn ngược đều có thể thực hiện bọc răng sứ. Phương pháp này thường được áp dụng cho những trường hợp sai lệch khớp cắn nhẹ do răng gây ra.
Răng sứ mang lại tính thẩm mỹ cao nhờ màu sắc tự nhiên, gần như giống hệt răng thật. Thời gian thực hiện nhanh chóng, không tốn nhiều thời gian như niềng răng. Ngoài ra, răng sứ có độ bền cao, có thể duy trì đến 15 năm và chịu lực nhai gấp 3 - 4 lần so với răng thật.
Niềng răng khớp cắn ngược
Niềng răng là phương pháp phù hợp với hầu hết các trường hợp, từ nhẹ đến nặng. Nhiều người lựa chọn niềng răng vì phương pháp này giúp bảo tồn tối đa răng thật, không cần mài răng như khi bọc sứ nhưng vẫn điều chỉnh khớp cắn về đúng vị trí.
Niềng răng đặc biệt hiệu quả với những trường hợp răng mọc lệch, khớp cắn ngược làm khuôn mặt mất cân đối. Sau quá trình điều trị kéo dài khoảng 12 - 24 tháng, bạn không chỉ cải thiện thẩm mỹ khuôn mặt mà còn giúp khôi phục chức năng ăn nhai một cách tự nhiên.
Phẫu thuật
Phẫu thuật khớp cắn ngược là phương pháp mang lại hiệu quả cao, đặc biệt khi nguyên nhân xuất phát từ cấu trúc xương hàm. Mục tiêu của phương pháp này là đưa hàm trên và hàm dưới về đúng tỷ lệ.
Thông thường, phẫu thuật chỉnh hình sẽ được áp dụng cho người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên, khi cấu trúc xương hàm đã phát triển ổn định và hoàn thiện. Sau khi thực hiện, khuôn hàm sẽ trở nên cân đối hơn, từ đó cải thiện thẩm mỹ cũng như khả năng ăn nhai.
Tùy vào mức độ món của răng sẽ có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả
Cách phòng ngừa khớp cắn ngược
Những người bị khớp cắn ngược nên chú ý giữ gìn vệ sinh răng miệng. Vì răng không đều sẽ tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển và gây các vấn đề về răng miệng. Một số biện pháp bạn nên áp dụng gồm:
- Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày, dùng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám mà bàn chải mà bàn chải khó tiếp cận.
- Khám nha khoa định kỳ khoảng 6 tháng một lần, giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề về răng.
- Thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng dụng cụ bảo vệ hàm ban đêm, nhất là để ngăn ngừa tác hại từ việc nghiến răng lúc ngủ.
Khớp cắn ngược nếu do di truyền thì khó có thể phòng ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn có thể giảm nguy cơ trẻ gặp vấn đề này bằng các biện pháp đơn giản:
- Bắt đầu cai sữa khi trẻ khoảng 1 tuổi.
- Khám nha khoa lần đầu khi trẻ tròn 1 tuổi, sau đó lên lịch khám định kỳ.
- Giúp trẻ từ bỏ thói quen mút ngón tay, ngậm núm vú giả sau 3 tuổi.
Quan tâm và chăm sóc răng miệng cho trẻ nhỏ để ngăn ngừa khớp cắn ngược
Hy vọng qua bài viết này của Nha Khoa Orion đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng khớp cắn ngược. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để hạn chế các nguy cơ tiềm ẩn về thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng. Đừng quên duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách và thăm khám nha khoa định kỳ để có thể sở hữu một nụ cười tự tin và hàm răng khỏe mạnh nhé!
