Răng sữa là những chiếc răng đầu đời xuất hiện từ khi bé khoảng 6 tháng tuổi, vì vậy giai đoạn này luôn khiến các bậc phụ huynh lo lắng, không biết thứ tự mọc răngcủa bé như thế nào. Bài viết dưới đây của Nha Khoa Orion sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển răng sữa ở trẻ nhỏ.
Dấu hiệu nhận biết trẻ mọc răng sữa
Phát hiện sớm các dấu hiệu trẻ mọc răng lần đầu giúp phụ huynh có những điều chỉnh phù hợp trong chế độ chăm sóc để bé bớt khó chịu trong giai đoạn này.
- Chảy dãi nhiều: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến của trẻ khi răng sắp mọc. Nguyên nhân là vì tuyến nước bọt trong giai đoạn này sẽ hoạt động mạnh hơn bình thường do sự kích thích của dây thần kinh số 5. Ngoài ra, giai đoạn mới khoang miệng trẻ còn nông và chưa hoàn thiện kỹ năng nuốt nước bọt.
- Nổi ban đỏ: Lượng nước dãi có chứa enzyme tăng lên trong giai đoạn mọc răng có thể làm kích ứng vùng da nhạy cảm ở cằm hoặc xung quanh miệng, gây ra các nốt ban đỏ.
- Sốt mọc răng: Khi chiếc răng đầu tiên bắt đầu nhú lên, nướu sưng kèm theo sự thay đổi của hệ miễn dịch có thể khiến bé xuất hiện tình trạng sốt nhẹ (38 - 38.5 độ). Ngoài ra, nếu phần nướu răng bị sưng viêm cũng có thể khiến trẻ sốt cao hơn. Tuy nhiên cần phân biệt dấu hiệu này với bệnh sốt thông thường để có hướng điều trị kịp thời.
- Gặm, cắn đồ vật: Khi nướu bị kích thích do răng sắp mọc, bé thường có xu hướng gặm, cắn đồ vật nhằm giảm bớt cảm giác khó chịu.
- Tiêu chảy: Bé có thể gặp tình trạng đi tướt mọc răng, tức là trẻ sẽ đi ngoài nhiều lần trong giai đoạn mọc răng. Tuy nhiên, nếu bé bị tiêu chảy nghiêm trọng, phụ huynh cần đưa bé đến cơ sở y tế để kiểm tra kịp thời.
- Giảm bú, kém ăn: Khi nướu bị đau do răng sắp mọc, bé có thể bú ít hơn hoặc ăn uống kém so với bình thường do khó chịu ở nướu và nếu tình trạng này kéo dài, bé có thể sụt cân nhẹ.
- Quấy khóc, cáu kỉnh: Khi răng bắt đầu nhú, bé thường trở nên nhạy cảm và dễ khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm. Nhiều bé có thể tỉnh giấc nhiều lần và khó ngủ sâu vì cảm giác đau hoặc tức ở nướu.
Những triệu chứng này thường xuất hiện từ 3 - 5 ngày trước khi răng bắt đầu nhú và sẽ giảm dần sau khoảng 3 - 7 ngày. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu giúp cha mẹ chăm sóc bé hiệu quả hơn và chuẩn bị tâm lý cho giai đoạn đầu của quá trình mọc răng.
Dấu hiệu nhận biết trẻ sắp mọc răng sữa
Thứ tự mọc răng sữa của bé
Trẻ mấy tháng mọc răng sữa? Thông thường, những chiếc răng sữa đầu tiên sẽ bắt đầu mọc khi bé khoảng 6 tháng đến 1 tuổi. Đến khoảng 2,5 - 3 tuổi, bé sẽ mọc đầy đủ 20 chiếc răng sữa.
Ở một số trẻ, quá trình mọc răng có thể xảy ra sớm (4 - 5 tháng đã có thể mọc răng) hoặc muộn hơn so với bình thường (8 tháng trở lên) nên ba mẹ không cần quá lo lắng. Sau đây là lịch mọc răng của trẻ chi tiết để ba mẹ nắm và theo dõi tình hình:
- Từ 6 - 10 tháng tuổi: Mọc 2 răng cửa giữa hàm dưới.
- Từ 8 - 12 tháng tuổi: Mọc 2 răng cửa giữa hàm trên.
- Từ 9 - 13 tháng tuổi: Mọc 2 răng cửa bên hàm trên.
- Từ 10 - 16 tháng tuổi: Mọc 2 răng cửa bên hàm dưới.
- Từ 13 - 19 tháng tuổi: Mọc răng hàm trên đầu tiên.
- Từ 14 - 19 tháng tuổi: Mọc răng hàm dưới đầu tiên.
- Từ 16 - 22 tháng tuổi: Mọc 2 răng nanh hàm trên.
- Từ 17 - 23 tháng tuổi: Mọc 2 răng nanh hàm dưới.
- Từ 23 - 31 tháng tuổi: Mọc răng hàm dưới thứ 2.
- Từ 25 - 33 tháng tuổi: Mọc răng hàm trên thứ 2.
Khi mọc đủ, bé sẽ có tổng cộng 20 chiếc răng sữa, chia đều ở hai hàm. Những chiếc răng này giúp bé tập nhai, định hình phát âm và giúp phát triển khung xương hàm của trẻ. Sau đó, qua đến giai đoạn từ 6 đến 12 tuổi, trẻ sẽ bắt đầu thay răng và mọc thêm răng vĩnh viễn.
Thứ tự mọc răng sữa từ 0 - 33 tháng tuổi
Cách chăm sóc răng miệng khi trẻ mọc răng sữa từ 0 - 5 tuổi
Chăm sóc răng miệng cho bé nên bắt đầu sớm ngay từ giai đoạn sơ sinh, ngay cả khi bé chưa mọc răng. Tần suất vệ sinh phù hợp là 1 - 2 lần, nhất là sau khi bú cữ tối và mỗi lần nôn trớ nhằm loại bỏ cặn bẩn và axit còn đọng trong miệng. Dưới đây là hướng dẫn các bước chăm sóc răng miệng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé:
Giai đoạn từ 0 - 6 tháng (Chưa mọc răng)
0 - 6 tháng tuổi là thời điểm hầu hết trẻ nhỏ chưa mọc răng nhưng ba mẹ vẫn cần thực hiện vệ sinh nướu và khoang miệng cho bé để làm sạch mảng bám và hình thành thói quen. Quy trình vệ sinh răng miệng cho trẻ trong độ tuổi này như sau:
- Sát khuẩn tay thật sạch, sử dụng gạc rơ lưỡi hoặc khăn xô mềm thấm nước ấm, lau nhẹ phần má trong, nướu và mặt lưỡi cho bé theo thứ tự hình tròn.
- Ba mẹ có thể mát xa nhẹ phần nướu cho trẻ để kích thích lưu thông máu và hỗ trợ cho quá trình mọc răng sắp tới diễn ra thuận lợi hơn.
- Không để bé ngủ mà vẫn ngậm bình sữa trong miệng vì điều này có thể gây viêm nướu hoặc nhiễm nấm Candida.
Giai đoạn 6 - 12 tháng (Khi bắt đầu có răng)
6 - 12 tháng tuổi là thời điểm trẻ mọc những chiếc răng đầu tiên, ba mẹ cần tiếp tục vệ sinh miệng cho bé bằng các công cụ chuyên dụng, dịu nhẹ ít nhất 2 lần mỗi ngày (Nhất là sau khi ăn và trước khi ngủ):
- Sử dụng bàn chải xỏ ngón silicon hoặc bàn chải lông mềm dành riêng cho trẻ nhỏ, nhúng nước sạch hoặc nước muối sinh lý để lau nhẹ nhàng theo thứ tự mặt ngoài, trong và mặt nhai của răng. Sau đó, vệ sinh tiếp đến phần nướu chưa mọc răng, mặt lưỡi cho trẻ và lau sạch lại bằng khăn mềm.
- Đảm bảo đồ chơi, ti giả hoặc các vật dụng mà bé ngậm được vệ sinh và tiệt trùng thường xuyên.
- Không nên dùng mật ong hay thực phẩm ngọt để làm dịu nướu khi trẻ cảm thấy khó chịu trong giai đoạn mọc răng, vì điều này có thể gây sâu răng sớm.
Giai đoạn 1 - 2 tuổi (Răng sữa đã mọc nhiều)
1 - 2 tuổi trẻ đã có thể đi và cứng cáp hơn, lúc này ba mẹ có thể bắt đầu tập cho trẻ tự đánh răng bằng bàn chải chuyên dụng:
- Sử dụng bàn chải răng nhỏ, lông mềm, thiết kế dành riêng cho trẻ nhỏ và kem đánh răng không có vị cay và hứa lượng Fluor nhỏ theo khuyến nghị của bác sĩ. Nếu bé chưa biết nhổ, nên tạm thời không sử dụng kem đánh răng có chứa fluor.
- Sử dụng lượng kem đánh răng nhỏ bằng hạt đậu và đánh theo chuyển động tròn nhỏ theo thứ tự. Cha mẹ có thể để bé tự chải để học thao tác đánh răng những vẫn nên chải răng cho bé trực tiếp ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt là sau bữa tối hoặc trước khi đi ngủ để đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.
- Hạn chế tối đa việc cho bé ăn đồ ngọt, bánh kẹo hay uống nước có đường vào buổi tối để phòng ngừa sâu răng. Nên sử dụng hương vị kem đánh răng trẻ yêu thích để tạo sự hứng thú cho trẻ khi đánh răng.
Giai đoạn 2 - 5 tuổi (Đã đủ 20 răng sữa)
2 - 5 tuổi trẻ đã mọc đủ 20 răng sữa nên cần phải chăm sóc vệ sinh kỹ lưỡng hơn.
- Trẻ đã có thể tự đánh răng nhưng vẫn cần cha mẹ hướng dẫn và giám sát để đảm bảo kỹ thuật chính xác. Một ngày ít nhất đánh răng 2 lần sáng tối.
- Lượng kem đánh răng nên dùng: bằng hạt gạo cho trẻ dưới 3 tuổi và bằng hạt đậu nhỏ cho trẻ lớn hơn.
- Thay bàn chải định kỳ sau 2 - 3 tháng hoặc sớm hơn nếu lông bàn chải bị mòn, cong hoặc tưa. Ba mẹ có thể kết hợp dùng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng cho trẻ.
- Đưa bé đi khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần để theo dõi sức khỏe răng miệng, phát hiện kịp thời các vấn đề như sâu răng, viêm nướu,...
Chăm sóc răng miệng từ sớm không chỉ giúp bé sở hữu hàm răng khỏe mạnh mà còn hỗ trợ quá trình mọc răng diễn ra đúng thứ tự, đồng thời giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề nha khoa về sau.
Cách chăm sóc răng miệng khi trẻ mọc răng sữa
Các vấn đề thường gặp khi trẻ mọc răng sữa
Dù răng sữa chỉ “đồng hành” với bé từ lúc khoảng 6 tháng đến tầm 12 tuổi nhưng chúng vẫn có thể bị tổn thương như răng thật: chấn thương, xuất hiện mảng đen, sún răng, sâu răng, viêm tủy hay thậm chí là mất răng. Phần lớn những vấn đề này xuất phát từ thói quen vệ sinh răng miệng chưa đúng cách.
Trẻ mọc răng chậm, lệch thứ tự
Thứ tự mọc răng ở mỗi bé không giống nhau. Một số bé có thể bắt đầu mọc răng từ 4 tháng tuổi, trong khi những bé khác phải đến 12 tháng tuổi mới bắt đầu mọc chiếc răng đầu tiên. Những nguyên nhân khiến bé mọc răng chậm bao gồm:
- Di truyền: Nếu cha mẹ từng mọc răng chậm, bé có thể kế thừa đặc điểm này.
- Sinh non: Trẻ sinh thiếu tháng thường phát triển chậm, bao gồm cả sự hình thành răng.
- Thiếu dưỡng chất: Sự thiếu hụt các khoáng chất thiết yếu như canxi, vitamin D, kẽm,...có thể ảnh hưởng đến thời điểm răng bắt đầu nhú.
- Các vấn đề sức khỏe: Một số bệnh lý bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa hoặc nội tiết cũng có thể làm trì hoãn quá trình mọc răng của bé.
Ba mẹ nên đưa bé đi khám nha khoa trong các trường hợp sau:
- Trẻ trên 13 tháng tuổi mà chưa mọc chiếc răng nào.
- Răng mọc không đối xứng giữa hai hàm (ví dụ chỉ mọc một răng cửa trên mà chưa có răng cửa dưới).
- Răng mọc lệch, chồng chéo hoặc nghiêng rõ rệt.
- Răng đổi màu, có vết đen hoặc lỗ nhỏ (dấu hiệu sâu răng sớm).
Thứ tự mọc răng ở mỗi bé có thể khác nhau đôi chút tùy cơ địa nhưng nếu quá trình mọc răng bị chậm quá mức hoặc xuất hiện bất thường kéo dài, cha mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và có biện pháp xử lý kịp thời.
▷ Tham khảo ngay: Địa chỉ nha khoa Quận 9 uy tín và chất lượng hiện nay
Không cần quá lo lắng khi trẻ mọc răng chậm, lệch thứ tự
Sún răng, sâu răng
Trong đó, sún răng và sâu răng là hai vấn đề gặp nhiều nhất. Nếu để lâu mà không điều trị, bé có thể bị viêm tủy, đau nhức kéo dài, thậm chí mất răng sữa sớm. Khi răng sữa rụng trước thời điểm tự nhiên, các răng bên cạnh thường dịch chuyển, làm lệch vị trí mọc của răng vĩnh viễn sau này.
Không chỉ vậy, nếu bé bị sún hoặc mất răng cửa, khả năng phát âm cũng bị ảnh hưởng, khiến bé gặp khó khăn trong giao tiếp và có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác trong quá trình phát triển.
Tụ máu ở nướu, nướu sưng đỏ
Tụ máu, sưng nướu do mọc răng là hiện tượng bình thường do răng sắp nhô lên gây áp lực lên nướu. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của việc nhiễm trùng hoặc u nang răng. Ba mẹ cần phải quan sát kỹ tình hình của trẻ, dùng đá chườm để giảm sưng và đưa trẻ đến nha sĩ để được thăm khám kỹ càng.
Các vấn đề thường gặp khi trẻ mọc răng sữa
Trẻ mọc răng sữa không đúng thứ tự có sao không?
Thông thường thì răng sữa của bé sẽ mọc theo một trật tự nhất định. Nhưng thực tế vẫn có nhiều bé mọc “ngược ngạo” một chút, chiếc đáng lẽ mọc sau lại mọc trước hoặc hai bên mọc không đều nhau.
Nếu gặp trường hợp như vậy, ba mẹ cũng đừng quá lo. Thứ tự mọc răng chỉ mang tính phổ biến, chứ không phải là luật bắt buộc mọi bé phải theo. Miễn là răng sữa vẫn mọc đủ số lượng và không bị lệch lạc gây ảnh hưởng đến việc ăn nhai hay khớp cắn, thì răng sữa mọc không đúng thứ tự hầu như không gây hại gì cả.
Trẻ mọc răng sữa không đúng thứ tự là điều bình thường
Nắm rõ thứ tự mọc răngcủa bé giúp cha mẹ theo dõi, đồng hành và áp dụng chế độ chăm sóc phù hợp để bé phát triển khỏe mạnh trong quá trình trưởng thành. Nếu răng bé mọc sớm hay muộn hơn là bình thường vì mỗi bé có tốc độ phát triển riêng. Hãy theo dõi những bài viết mới của Nha khoa Orion để có thêm nhiều kiến thức bổ ích về nha khoa.
